Gedragsverandering in stal opsporen
In ons laatste melkvee artikel, de verborgen schakel in het rantsoen, heeft André uitgebreid gesproken over de waterkwaliteit en -opname. Hierbij komt ook het gedrag van de koeien om de hoek kijken. Bekend is dat koeien voorkeuren hebben, zoals specifieke drinkbakken verkiezen en liggen in bepaalde gedeeltes van de stal. Soms ervaren ze onrust in delen van de stal, een bepaalde robot of in de melkstal. Deze gedragsveranderingen kunnen leiden tot problemen zoals onvoldoende drinken, verminderde opname van krachtvoer, onrust in de stal, minder bezoeken aan de robot of meer onrust in de melkstal. In al deze gevallen heeft het invloed op de productie.
De reden van deze onrust?
Regelmatig is er een lekspanning aanwezig in drinkbakken en systemen. Uit eigen ervaring én onderzoeken van andere deskundigen is aangetoond dat zelfs een spanningsverschil van minder dan 180 millivolt gelijkspanning het gedrag van melkkoeien kan beïnvloeden. Ter verduidelijking, dit heeft niets te maken met frequentiespanning, magnetische velden of stroomsterkte (Ampère). Het staat ook los van de hier en daar bekende wateraders onder de stallen. Je kunt dit echter vergelijken met het aanraken van een 9-volts batterij op je tong - zelfs als deze bijna leeg is, voel je het nog steeds.
Aarden steeds belangrijker
Met de toenemende aanwezigheid van elektrische systemen in en rond de stal wordt het aarden van deze systemen steeds belangrijker. Nieuwere apparatuur is meestal goed verbonden, maar bij oudere systemen neemt het risico op losse contactpunten en verbindingen toe.
Tijd voor actie
Wij meten regelmatig het potentieel verschil tussen het water in de drinkbakken en de natte vloer. Dit is wat de koeien voelen aan hun neus en tong. Je kunt dit zelf eenvoudig testen met een huistuin- en keukenmultimeter. Zorg ervoor dat het ene contactpunt zich in het water bevindt en het andere op de natte vloer. Als je meer dan 180 mV gelijkspanning meet, is het tijd om actie te ondernemen.
Houd de meter even vast, zodat je eventuele piekmomenten, zoals het inschakelen van een waterpomp, frequentieregelaar, omvormer of mestschuif, kunt detecteren. Koeien kunnen ook schrikken van deze momenten. Ze staan dan vaak te lepelen in het water. Door een goede verbinding te maken tussen de vloer en de drinkbak, het spantijzer of ligboxen, leidt de spanning weg. Dit stimuleert de koeien om weer meer te gaan drinken. Als ze meer dan 100 tot 150 liter per dag drinken, stijgt ook de ds-opname (=meer melk). De waterbehoefte ligt rond de 4 liter per kg melkproductie per dag.
Hetzelfde geldt voor krachtvoerautomaten. Als de voeropname te laag is of meerdere koeien weigeren erin te lopen, kan lekspanning de boosdoener zijn. Het is vaak mogelijk om de verbindingen snel te repareren met koperdraad, rvs-schroeven, of nog beter: met een stevig strip vastlassen. Echter is het belangrijk om ook de oorzaak van de lekspanning te onderzoeken, vooral als corrosie tussen de metaalcontacten het probleem verergert.
Lekspanning wordt normaal via de spanten of een aansluiting in de meterkast naar de aardpen weggeleid, dieper de bodem in. Maar ook een aardeaansluiting kan zelfs in de meterkast doodlopen door een losse of gecorrodeerde verbinding. Als er twijfel bestaat over de capaciteit van de aardpen is het verstandig om een elektricien te vragen deze door te meten, met de wetenschap dat koeien gevoeliger zijn dan mensen!
Vertonen je koeien weigerachtig gedrag rondom een elektrisch systeem?
Ga dan zeker aan de slag met het meten van lekstroom. Het uitvoeren van deze controles kan leiden tot betere prestaties, rust en tevredenheid van je vee. Hoewel lekstroom misschien niet direct met voeding te maken heeft, helpt het wegnemen ervan zeker naar een beter resultaat. Daarom staan onze Vitalisators altijd klaar om je ook hiermee te helpen.
